Wat is postbiotica
Postbiotica zijn bioactieve stoffen die door micro-organismen – zoals de goede bacteriën en gisten (probiotica) – worden geproduceerd tijdens een fermentatieproces. Dit kunnen metabolieten zijn (bijvoorbeeld korte-keten-vetzuren zoals butyraat, propionaat en acetaat), celfragmenten of andere celcomponenten die, zelfs nadat de micro-organismen inactief zijn gemaakt, nog steeds positieve effecten op de gezondheid hebben.
Wat zijn postbiotica?
Definitie: Postbiotica bestaan uit de “afvalproducten” van probiotica, die ontstaan tijdens fermentatie van voedingsvezels.
Samenstelling: Ze bevatten vaak antioxidanten, B-vitamines, mineralen, vetzuren en polysachariden, die samen een constante en gecontroleerde samenstelling hebben.
Productie: Omdat er fermentatie nodig is, worden postbiotica vaak aangetroffen in gefermenteerde voedingsmiddelen zoals yoghurt, zuurkool, kefir en tempeh.
Volgens Stichting Orthokennis zijn postbiotica in wezen preparaten van niet-levende micro-organismen of hun componenten die specifieke gezondheidsbevorderende effecten hebben
Het belang van postbiotica
Ondersteuning van de darmgezondheid: Postbiotica kunnen helpen de zuurgraad in de darmen te verlagen, wat de groei van gezonde bacteriën bevordert en zo bijdraagt aan een evenwichtig darmmicrobioom.
Immuunmodulatie: Ze ondersteunen het immuunsysteem door de productie van ontstekingsremmende cytokinen en door de activiteit van natuurlijke killer-cellen (NK-cellen) te stimuleren, wat kan helpen bij het bestrijden van infecties.
Veiligheid: Omdat postbiotica geen levende micro-organismen bevatten, zijn ze vaak stabieler en veiliger in gebruik, vooral voor kwetsbare groepen zoals baby's, ouderen of mensen met een verzwakt immuunsysteem.
Antioxidante en ontstekingsremmende werking: De samenstelling van postbiotica (zoals de aanwezigheid van polyfenolen en bèta-glucanen) kan bijdragen aan het verminderen van oxidatieve stress en chronische ontstekingen.
Dit maakt postbiotica een interessante aanvulling op prebiotica (die fungeren als voedsel voor de goede bacteriën) en probiotica (de levende bacteriën zelf)
Wetenschappelijk onderzoek naar postbiotica staat nog in de kinderschoenen, maar de voorlopige resultaten wijzen op een potentieel brede rol in het verbeteren van de darmfunctie, het versterken van het immuunsysteem en het ondersteunen van een gezond metabolisme.
Samenvatting
Postbiotica zijn de bioactieve stoffen die vrijkomen na de fermentatie door probiotica. Ze dragen bij aan een gezond darmmilieu, moduleren het immuunsysteem, en hebben antioxidante en ontstekingsremmende eigenschappen. Hierdoor kunnen ze helpen bij het verlichten van spijsverteringsklachten en het bevorderen van de algehele gezondheid, terwijl ze door hun stabiliteit en veiligheid een waardevolle aanvulling vormen op pre- en probiotische strategieën
Postbiotica:
Ons begrip van prebiotica, probiotica en postbiotica kan echter vaak verward raken. Blogs, tweets en publicaties uit de industrie gebruiken de drie termen zonder onderscheid door elkaar en gebruiken medisch jargon om honderden verschillende levende en niet-levende componenten in gezondheidsproducten losjes te definiëren. De verwarring wordt nog groter door het grote aanbod van pre-, pro- en/of postbiotica op de markt, die meerdere gezondheidsvoordelen aanprijzen en de consument vaak in verwarring brengen en overweldigen bij het kiezen van een product.
Helaas kunnen de prebiotica, probiotica en/of postbiotica die wij als gedesoriënteerde consumenten kiezen slecht presteren en ons verzuren wat betreft de gezondheid van het microbioom, waardoor de perceptie ontstaat dat de hele industrie slechts “slangenolie” is, terwijl niets minder waar is. Alleen als we het onderscheid en het belang van pre-, pro- en postbiotica duidelijk begrijpen, zullen wij, de consument, in staat zijn om echt gebruik te maken van de kracht van een gebalanceerd microbioom.
Om het belang van prebiotica, probiotica en postbiotica in microbiomen te illustreren, zullen we een vitale ecosysteemdienst, bestuiving, als analogie gebruiken. Bestuiving is essentieel voor het overleven van 88% van de bloeiende planten, ondersteunt 35% van de wereldwijde voedselvoorziening op basis van planten en levert ons jaarlijks een gratis bijdrage van 195 tot 387 miljard dollar (Porto et al 2020). Net als bestuiving zijn microbiomen ongelooflijk wijdverspreid, ze bestaan in alle 8 miljard van ons en helpen ons ons voedsel te verteren, ons immuunsysteem te reguleren, ons te beschermen tegen ziekteverwekkers, onze stemmingen te beïnvloeden en vitaminen te produceren, en dat allemaal gratis.
De term “probioticum” is afgeleid van het Grieks voor “voor het leven” en werd in 1965 bedacht door Daniel Lilley en Rosalie Stillwell (Lilley en Stillwell 1965) om precies het tegenovergestelde van “antibioticum” aan te geven en later verfijnd om specifiek te focussen op de voordelen voor de gastheer. Een probioticum is een levend micro-organisme dat, wanneer het in voldoende hoeveelheden wordt toegediend, een gezondheidsvoordeel biedt aan de gastheer (Vinderola et al 2022). In onze bestuivingsanalogie zijn bestuivers als probiotica. Wereldwijd bestaan bestuivers uit meer dan 15.000 soorten, voornamelijk bijen, wespen, kevers, motten, vleermuizen en vogels. Op dezelfde manier zijn probiotica de levende micro-organismen, over het algemeen bacteriesoorten, die aanwezig zijn in het voedsel dat we eten of de supplementen die we kopen en die onze gezondheid verbeteren. Over het algemeen behoren probiotica tot zeven bacteriegeslachten die het vaakst worden gebruikt in commerciële producten, waaronder Lactobacillus, Bifidobacterium, Saccharomyces, Streptococcus, Enterococcus, Escherichia en Bacillus(https://ods.od.nih.gov/factsheets/Probiotics-HealthProfessional/). Honderden soorten worden op de markt gebracht als probiotica. Lactobacillus-soorten zijn bijvoorbeeld veel voorkomende probiotica met meer dan 170 soorten en 17 ondersoorten in de geslachten (Goldstein et l 2015).
De laatste component van onze analogie zijn de postbiotica. Om onze analogie voort te zetten en een voorbeeld te lenen van de meest productieve bestuiver op aarde, de honingbij, kunnen postbiotica vergeleken worden met de honing die de korf voedt. Bijen veranderen en verwerken nectar van bloemen enzymatisch, net zoals probiotica en nuttige bacteriën in ons microbioom prebiotica enzymatisch veranderen in postbiotica tijdens de stofwisseling. Specifiek zijn postbiotica niet alleen het afval dat achterblijft nadat bacteriën klaar zijn met voeden, maar een heterogeen mengsel van cellulaire structuren van lyserende of dode bacteriën en metabolieten die een direct gezondheidsvoordeel bieden aan de gastheer (Rinninella et al 2019). Voorbeelden van postbiotica zijn gunstige bioactieve chemicaliën zoals vetzuren met een korte keten (SCFA); spijsverteringsenzymen; bacteriocines met antimicrobiële activiteiten; aminozuren; vitaminen zoals thiamine, riboflavine, B12 en K; en neuroactieve verbindingen om er maar een paar te noemen.
Uiteindelijk bepaal jij welke prebiotica, probiotica en postbiotica je microbioom beïnvloeden. We moedigen je aan om van je microbiomen te houden door een grote verscheidenheid aan prebiotische bloemen te omarmen, een gevarieerd aanbod aan probiotische bestuivers samen te stellen en te profiteren van de zoete postbiotica die je bijenkorf voeden.